Կաթնասունների բեղմնավորումը ներքին է, ծնում են կենդանի ձագեր և նրանց կերակրում կաթով, որտեղից և դասի անունը։ Տաքարյուն են, սիրտը քառախորշ է, մարմինը ծածկված է մազերով, ունեն տարբերակված ատամներ, ականջախեցի, մաշկը հարուստ է գեղձերով։ Ոտքերը գտնվում են փորի տակ, մարմինը գետնից բարձր է։ Կաթնասուններին բնորոշ են նաև նյարդային համակարգի զարգացման բարձր մակարդակը, կենդանածնությունը, ջերմակարգավորման կատարյալ համակարգը: Դրանցշնորհիվ մարմինն ունի կայուն ջերմաստիճան: Գանգն ամուր է` պարզ կառուցվածքով: Լավ զարգացած են գլխուղեղի մեծ կիսագնդերը: Ստորին ծնոտը կազմված է 1 ոսկրից: Ատամները տարբերակված են կտրիչների, ժանիքների, աղորիքների: Մեծամասնության ականջախեցին լավ զարգացած է:
Կաթնասունները կազմում են քորդավորների տիպի կենդանիների դաս, որը կենդանական աշխարհի կարևորագույն խմբերից է: Այն ընդգրկում է ընտանի կենդանիների մեծամասնությունը, այդ թվում նաև տնային կենդանիներին՝շուն, կատու և այլն: Մարդը նույնպես կաթնասունների խմբի ներկայացուցիչ է: Կաթնասունները լայնորեն տարածված են մեր մոլորակի վրա: Ապրում են ամենուրեք նույնիսկհյուսիսային տունդրայում, արկտիկական ծովերում, չոր անապատներում և խոնավ արևադարձային անտառներում:Ողնաշարավորների այս դասին պատկանում են կենդանիների մոտ 4000 տեսակ: Որոշ կաթնասուններ սնվում են միայն բույսերով, որոշներն էլ մսով, կան նաև ամենակերներ նրանք սնվում են ինչպես բուսական, այնպես էլ կենդանական սննդով: Կաթնասունները խիստ տարբերվում են իրենց կենսակերպով, ինչպես նաև չափերով ու արտաքինով: Սակայն շատ հատկանիշներ ընդհանուր են բոլոր կաթնասունների համար:
Սողունների դասին են պատկանում մողեսները, կրիանները, օձերը և կոկորդիլոսները։ Ի տարբերություն երկկենցաղների սողունները առաջին իսկական ցամաքային կենդանիններն են, բայց նրանց մի մասը նաև հարմարվել է նաև ջրային կյանքին։ Սղունները ապրւմ են շոգ, չոր և տաք կլիմայական պայմաններում։ Սողունները պատկանում են սառնարյուն կենդանիների խմբին՝ նրանց մարմնի ջերմաստիճանը կարող է տատանվել` կախված շրջապատի ջերմաստիճանից: Սողուննները շնչում են թոքերով։ Սողունների ձվերը պատված է խիտ թաղանթով և հարուստ է սաղմի զարգացման համար անհրաժեշտ պաշարանյութերով, զարգացումը ուղղակի է։Սողունների ձվերը շատ նման են թռչունների ձվերին, բայց նրանք ծածկված են բարակ, կաշեկերպ թաղանթով: Սողունների ձվադրումի հետո մեծամասնությունը խնամք չի տանում ձվերի նկատմամբ, բայց որոշ տեսակներ հոգում են անում ձվերի մասին, և նույնիսկ խնամում սերնդին: Հայտնի է սողունների միայն 4 խումբ՝ շուրջ 8240 տեսակով: Հայաստանում հանդիպում է 53 տեսակ:
Կրիաներ
Գորտերը համարվում են երկկենցաղ, քանի որ նրանք կարող են ապրել ջրում և ցամաքում: Նրանք ապրում են գետերում, ճահիճներում, լճերում, ջրավազաններու և ջրափոսներում: Կարևորն այն է, որ գորտերի համար լինի լավ կլիմա, ուտելիք և շատ ջուր: Նրանք ձմռանը քուն են մտնում ջրի հատակում:
Փափկամարմիները կազմում են անողնաշարավորների առանձին տիպ են: Փափկամարմիների տեսակները թվաքանակով կենդանիների ամենամեծ խմբերի են: Նրանք հիմնականում լինում ծովերի և նրանք քաղցրահամ ջրերի բնակիչներ են, մի մասը ապրում է նաև ցամաքում: Հայտնի փափկամարմիների 130 հազար տեսակ: Հայաստանում ամենուրեք տարածված են 155 տեսակները:Նրանք բաժանվում են 7 խմբերի՝զրահավորներ կամ խիտոններ, ակոսափորայիններ, մոնոպլակոֆորներ, թիոտանիներ, երկփեղկանիներ, փորոտանիներ, գլխոտանիներ:
Գոհար Աղաբեկյանի բլոգ 